Nguyên nhân và cách phòng tránh khi bị chuột rút

Chuột rút, hay vọp bẻ là tình trạng co thắt cơ không tự chủ gây đau. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chuột rút như do quá lạnh hoặc quá nóng hay do hoạt động quá sức tại một vùng cơ nào đó. Ngoài ra việc sức khỏe suy yếu hoặc bị ngộ độc cũng có thể gây ra chuột rút, đặc biệt ở dạ dày. 

Những vùng cơ dễ bị chuột rút nhất là cơ ở bắp chân, cánh tay, bụng và lưng, mặc dù chuột rút do nóng (cơ thể thiếu nước) có thể xảy ra ở bất cứ nhóm cơ nào.  Những bước làm giảm cơn đau cho chuột rút bạn cần lưu ý là:

– Thả lỏng cơ thể, cơ thể bạn càng gồng cứng thì cơn đau càng mạnh hơn.

– Uống nước hoặc nước dùng trong thể thao chứa chất điện giải để bổ sung nước và muối khoáng.

– Cử động, kéo giãn cơ một cách nhẹ nhàng hết tầm cử động và xoa bóp nhẹ nhàng nhóm cơ bị ảnh hưởng. Vd: chuột rút tại vị trí là bắp chân bạn cần massage nhẹ nhàng để giảm căng cơ bắp chân.

– Nếu sau khi áp dụng các bước trên mà chuột rút không hết sau một giờ, hãy gọi bác sĩ và đưa người bệnh đến cơ quan y tế gần nhất.

Mặc dù chứng chuột rút thường gặp, hầu như ai cũng đều trải qua tình trạng này nhưng nguyên nhân chính xác gây ra chưa biết rõ. Đa số trường hợp không phải là triệu chứng bệnh lý của một căn bệnh nào đó mà là ngẫu nhiên xuất hiện. Các nguyên nhân dẫn đến chuột rút có thể là:

– Tập luyện hoặc lao động chân tay với cường độ cao và liên tục trong 1 khoảng thời gian nhất định. 

– Đứng hoặc ngồi quá lâu, ngủ với tư thế không đúng.

– Thiếu canxi hoặc hạ kali máu và các chất điện giải khác (chẳng hạn như khi ra mồ hôi quá nhiều mà không được bù đắp).

– Uống không đủ nước hoặc ra mồ hôi quá nhiều dẫn đến cơ thể bị thiếu nước.

– Phụ nữ có thai.

– Ngộ độc chì.

– Do tác dụng phụ của thuốc như: thuốc ngừa thai, lợi tiểu, giảm mỡ máu nhóm statin và clofibrate, thuốc chống trầm cảm, hạ huyết áp nifedipine, chống viêm dạ dày cimetidine, giãn phế quản salbutamol, terbutaline…

– Do bệnh lý của bệnh tuyến giáp, thiếu máu, đái tháo đường, Parkinson, bệnh mạch máu hai chân, xơ gan, bệnh thần kinh, người có bàn chân phẳng…

Triệu chứng thường gặp khi bị chuột rút:

– Chân bị căng cơ rất đau, kéo dài từ vài giây đến vài phút.

– Sờ chỗ đau thấy cơ bị co siết chặt thành một cục.

– Vùng bị đau không thể cử động được trong khoảng thời gian này.

Đa số các trường hợp chuột rút đều lành tính và là triệu chứng đơn độc. Nếu chuột rút đi kèm với các biểu hiện khác như uống nhiều tiểu nhiều, mệt mỏi, sợ lạnh, tăng cân, da xanh xao, nhợt nhạt, đau chân khi đi bộ đoạn ngắn… là dấu hiệu của một bệnh lý nào đó và bạn cần phải đi khám.

Làm gì khi bị chuột rút?

Để giảm căng cơ bắp chân và cắt đứt cơn đau khi bị chuột rút bạn nên áp dụng các cách sau:

• Cố gắng vận động nhẹ nhàng như đứng dậy đi lại hoặc lắc lư chân.

• Thực hiện các động tác kéo căng cơ bắp chân: ngồi thẳng chân và cố gắng gập bàn chân về phía đầu gối.

• Xoa bóp, chườm lạnh bằng túi đá hoặc ngâm nước ấm dể vùng cơ giãn ra.
• Massage nhẹ nhàng vùng cơ để giảm căng cơ bắp chân, cơ sẽ dần mềm và giãn ra, bạn sẽ thấy tác dụng của massage chân là không ngờ đấy.

Để phòng ngừa chứng chuột rút, nhất là vào ban đêm, bạn cần lưu ý:

– Uống đủ nước.

– Hạn chế uống nhiều rượu bia và cà phê vì chúng làm cho cơ thể của bạn mất rất nhiều nước.

– Ăn uống cân bằng, khoa học bảo đảm nạp đầy đủ canxi, kali, magne.

– Thực hiện các động tác xe đạp tại chỗ hoặc tập kéo căng cơ bắp chân vài phút trước khi ngủ.

– Nếu bạn đang dùng thuốc và  xảy ra tình trạng bị chuột rút, hãy thông báo với bác sĩ điều trị xem có phải nguyên nhân do thuốc.

– Khi thực hiện các hướng dẫn trên mà chuột rút vẫn xảy ra, bạn cần liên hệ với bác sĩ để tìm ra nguyên nhân gây bện và kê toa thuốc phù hợp.

Khi nào là cần thiết để đi khám vì chuột rút:

– Khi triệu chứng kéo dài và liên tục.

– Sau khi tiếp xúc nguồn độc, ví dụ chì và xảy ra tình trạng chuột rút.

– Chuột rút về đêm gây mất ngủ làm ảnh hưởng công việc hằng ngày.

– Thấy vùng bị chuột rút cơ teo hoặc yếu.

Để phòng và giảm triệu chứng chuột rút hãy thường xuyên thực hiện bài tập sau nhé:

– Đứng thẳng chân trái, ấn lực xương gót trái lên nền nhà và lòng bàn chân vẫn giữ áp sát sàn.

– Đẩy xương chậu về phía trước, chân phải co nhẹ. Có cảm giác bắp chân của mình bị kéo căng là bạn đã thực hiện đúng động tác.

– Giữ tư thế kéo này trong 15-30 giây. Lặp lại 3-4 lần cho mỗi chân. Ngày 3 lần, nếu nhưng bạn hay gặp tình trạng chuột rút ban đêm thì hãy tập trước khi ngủ 30p nhé.

Ngoài ra tác dụng của massage chân là không thể chối cãi, thường xuyên massage vùng cơ dễ bị chuột rút sẽ giúp giảm căng cơ bắp chân và hạn chế tình trạng chuột rút đấy.